Komparatör Nedir?

Görünüm açısında saati andıran hassas ölçüm cihazına komparatör denmemektedir. Ölçü saati olarak da bilinen komparatör, küçük ölçü farklarının okunmasında, boyutların karşılaştırmalı olarak ölçülmesinde ve geometrik biçim değişimlerinin kontrolünde kullanılmak için tasarlanmıştır.

Komparatörler sayesinde hassas makina ve araç parçalarının ölçümleri yapılmaktadır. Bu cihazlar özellikle otomotiv sektöründe araç parçalarının yüzeylerinin birbirine paralelliği ve eksenlerinin aynı doğrultuda olup olmadığı anlamak için kullanılmaktadır.

Komparatör Nerelerde Kullanılır?

Geniş bir kullanım alanı olan ve sıkça tercih edilen komparatörler, bir saat kısmı ile bir ayaktan meydana gelmektedir. Komparatör yani ölçü saatlerindeki hareket iletimi, dişli çarklar yardımıyla mekanik olarak yapılmaktadır. Ölçü mili ucuna kramayer düz dişli şeklinde açılmıştır. Ölçme aralığı içerisinde hareket eden ölçü mili, dişliler yardımıyla hareketi ibreye iletilir. İbrenin ucu bölmeli bir kadran üzerinde döndüğünden, kadran üzerinde okuma yapılabilmektedir. Saat içindeki bir yay, ölçme ucunu daima ölçülen yüzeye doğru 0,2-0,5 N arasında sabit bir kuvvetle çekecek ve bu şekilde ölçme hem sabit bir basınçla yapılmış hem de hareketin iletimindeki hataya neden olabilecek boşluklar yakalanmış olmaktadır.

Komparatörlerde sıfır ayarı kadranın ekseni etrafında döndürülmesiyle sağlanmaktadır. Komparatörler genellikle 0,01 mm değerini ölçecek şekilde üretilirler (0,01-0,001 mm arasında değişebilir) ve ölçme aralıkları ise 10-11 mm’dir (0-0,25 mm, 0-0,5 mm, 0-1 mm, 0-5 mm, 0-10 mm, 0-30 mm arasında da olabilir). Ölçme ucunun 1 mm’lik hareketi, ibrenin kadranda 1 tam tur dönmesini sağlamaktadır. Başka bir ifadeyle, ibrenin 1 tam tur dönmesi = 1 mm’dir. Kadran 100 eşit parçaya bölündüğü için her bir bölüm 0,01 mm değerini göstermektedir.

Komparatörün kullanımı aslında çok basittir. Komparatörün ayağı bir yere sabitlendikten sonra kontrol etmek istediğimiz yüzeye komparatörün ucunu değdirir. Ve komparatör saatinin ibresini sıfırlanır. Daha sonra kontrol edilecek parçanın her hareketinde ibredeki değişimi gözlenmektedir. İbre kabul edilen tolerans içinde kalıyorsa her şey yolunda demektir.

Komparatörlerin geniş bir kullanım alanı vardır. Bu kullanım alanlarında bakacak olursak;  dış çap kontrolü, iç çap kontrolü, iş parçalarının ölçü farklılıklarının kontrolü, doğrusal hareketin kontrolü, yükseklik kontrolü, yüzeye diklik kontrolü, karşılıklı konum kontrolü, yüzey paralelliği, düzlem yüzeylerin düzgünlüğü ve salgılarının kontrolü, derinlik kontrolü, salgı kontrolü, üretim kontrolü alanları şeklindedir.

Örneğin; Torna fener mili ile gezer punta ekseninin aynı doğrultuda olup olmadığının kontrolü de komparatörle yapılır. Önce, tam silindirik bir malafa tornada iki punta arasına alınır. Komparatörün ucu malafaya bastırılır ve ibre sıfıra ayarlanır.

Komparatörler boyutlarına göre; Mukayeseli ölçümlerinde, küçük ölçü farklarının okunmasında, geometrik biçim değişimlerinin kontrolünde kullanılan ölçü aletleridir.

İhtiyaç dahilinde kullanılacak alana göre üretilen komparatörlerin çeşitlerinde ve fiyatlarında da seçilen ürüne göre farklılıklar olmaktadır. Geniş alan yelpazesine sahip cihazlar, üretim aşamalarında önemli bir yere sahiptir.  İhtiyacınız olan her türlü komparatör çeşidini İnkatechmarket sitemizde bulabilirsiniz.

İlginizi çekebilir: Titreşim Ölçer (Vibrasyon) Nedir?